Romuald Gutt (1921-1988)

Przyszedł na świat dnia 28 sierpnia 1921 roku w Biłgoraju. Jego ojciec Wacław nauczał matematyki w gimnazjum. Matka Maria z Mastalerzów prowadziła dom. Naukę gimnazjalną pobierał w Królewskiej Hucie. Później w Bielsku uczęszczał do liceum, gdzie w 1939 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Zapisał się na Wydział Lekarski na Uniwersytecie Warszawskim, lecz wybuch wojny uniemożliwił mu rozpoczęcie studiów. Wziął udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu podjął pracę jako wolontariusz w szpitalu w Chełmie. Pracował też w PCK, później jako urzędnik na kolei, wreszcie znalazł zatrudnienie w firmach budowlanych. W lecie 1944 zmobilizowany, zimą 1945 znalazł się na linii frontu. Ciężko ranny, przeszedł pomyślnie rekonwalescencję i po demobilizacji jesienią 1945 roku mógł nareszcie rozpocząć studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskiem. Ukończywszy trzeci rok studiów zdecydował się przenieść do Krakowa by kontynuować naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia ukończył w 1950 roku. W rok później już w Akademii Medycznej w Krakowie otrzymał dyplom lekarza i krótko potem na podstawie rozprawy Obraz czerwonokrwinkowy w schorzeniach wątroby uzyskał tytuł naukowy doktora medycyny. W ramach nakazu pracy został skierowany do szpitala miejskiego w Katowicach-Bogucicach. Pozostawał tam do 1955 roku. Następnie pracował w kilku innych szpitalach na Śląsku. W 1959 roku osiadł w Bielsku-Białej. Tu kierował Centralnym Laboratorium Analiz. W 1969 roku habilitował się w zakresie patologii ogólnej na podstawie rozprawy Zarys dziejów nauki o krwi. W 1971 roku wyjechał do Warszawy i tam kierował Centralnym Laboratorium Szpitala Praskiego. W 1973 roku uzyskał docenturę Akademii Medycznej we Wrocławiu wraz z propozycją objęcia Katedry i Zakładu Historii Medycyny. Zlecono mu wówczas wykłady również z propedeutyki medycyny oraz etyki. W 1976 roku ze względów osobistych ponownie przeniósł się do Warszawy, podejmując pracę w Szpitalu Bielańskim. Po dwóch latach wyjechał do Szczecina do Pomorskiej Akademii Medycznej, gdzie objął kierownictwo tamtejszej Katedry Historii Medycyny, pozostając na tym stanowisku aż do swojej śmierci. W 1982 roku przyznano mu tytuł profesora nadzwyczajnego. W 1984 roku stanął do konkursu na stanowisko kierownika Katedry Historii Medycyny w krakowskiej AM, który to konkurs wygrał. Mimo to ostatecznie zrezygnował z tej funkcji i katedry nie objął.  W 1988 roku nastąpiło uzwyczajnienie profesury. Zmarł nagle 8 sierpnia 1988 roku w Szczecinie. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym.

Dorobek naukowy Romualda Gutta obejmował w sumie ponad 300 publikacji, wśród których dominują te poświęcone tematyce hematologicznej i historii medycyny. Pomiędzy tymi ostatnimi na szczególną uwagę zasługuje monograficzne opracowanie Historia patologii w XIX wieku (1972), pierwsza tej klasy w polskiej historiografii praca poświęcona temu zagadnieniu. Równie wysoko należy ocenić Dzieje nauki o krwi (1975), książkę nawiązującą bezpośrednio do jego rozprawy habilitacyjnej. Miał też prof. Gutt znaczący udział w pracy zbiorowej w pierwszych wydaniach książki Historia medycyny pod redakcją Tadeusza Brzezińskiego. Swoje miejsce zajmuje także kompendium dla doktorantów Wybrane zagadnienia z dziejów nauki o chorobie  (1986).

Ryszard W. Gryglewski

Bibliografia:

Mariola Gaca: Gutt Romuald Wiesław. Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Praca zb. pod red. Zofii Podgórskiej-Klawe, Warszawa 1991, t. 1, z. 2, s. 49-51.

Teresa Ostrowska: Ze wspomnień o profesorze Romualdzie W. Guttcie (1921-1988), Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1989, R. 34, nr 3, s. 669-677.