Eufemiusz Herman (1892-1985)

Urodził się w rodzinie nauczycielskiej Jakuba i Heleny z Krysztołów. Medycynę studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. Lwowska uczelnia  nadała mu jesienią tytuł doktora wszechnauk lekarskich. Jeszcze w trakcie studiów zainteresował się bliżej neurologią i neurofizjologią. W latach 1918-1922 służył w szeregach Wojska Polskiego, biorąc udział w walkach z bolszewikami. Zdemobilizowany rozpoczął pracę  w Oddziale Neurologicznym w Szpitalu Miejskim na Czystem w Warszawie, gdzie prymariuszem był jeden z największych neurologów tamtej doby – Edward Flatau. Początkowo był wolontariuszem, potem asystentem, wreszcie kierownikiem ambulatorium. Cały czas pracował intensywnie naukowo, konfrontując swoją wiedzę i umiejętności z najlepszymi neurologami m. in. Kazimierzem Orzechowskim i Józefem Babińskim. W 1939 roku ponownie przywdział mundur i wziął udział w wojnie obronnej. Po klęsce wrześniowej powrócił do Warszawy. Powrócił do szpitala na Czystem, przejmując kierowanie oddziałem neurologicznym. Udaje mu się przetrwać koszmar getta. W 1942 roku udało mu się stamtąd wydostać i ukrywać się do końca okupacji. Wiosną 1945 roku objął stanowisko dyrektora Szpitala Psychiatrycznego „Kochanówka”. W rok później uzyskał profesurę nadzwyczajną Na nowo zorganizowanym Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Łódzkiego. W 1956 roku senat ówczesnej Akademii Medycznej w Łodzi nadał Hermanowi tytuł profesora zwyczajnego. W 1975 roku łódzka AM nadała mu tytuł doktora honoris causa. Zmarł 8 maja 1985 roku. Został pochowany na starym cmentarzu przy ul. Ogrodowej.

W dorobku naukowym prof. Hermana dominują prace z zakresu neurologii, które przeważają wśród publikacji przedwojennych. Od lat 1950. coraz częściej możemy spotkać się z opracowaniami, głównie biograficznymi i wspomnieniowymi, związanymi z osobami polskich neurologów. Monografia Neurolodzy polscy (1958) była swoistym zwieńczeniem jego starań o zachowanie w pamięci lekarzy tej specjalności medycznej. Dwa lata wcześniej ukazała się pierwsza próba syntetycznego ujęcia dziejów neurologii polskiej – Historia neurologii polskiej w krótkim zarysie (1956).  W latach 1960. pojawia się szereg obszernych opracowań biograficznych autorstwa Hermana poświęconych m. in. Samuelowi Goldflamowi oraz Adamowi Opalskiemu. W 1965 roku ukazała się najobszerniejsza wówczas książka dedykowana Babińskiemu – Józef Babiński, jego życiedzieła, a w dziesięć lat później wyszła drukiem  Historia neurologii polskiej.

Ryszard W. Gryglewski

 

Biografia:

Cz. Jeśman: Herman Eufemiusz (1892-1985). Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. Praca zb. pod red. Zofii Podgórskiej-Klawe, Warszawa 1991, t. 1, z. 2, s. 57-60.